การเปิดคลินิกเสริมความงามในประเทศไทย ไม่ได้มีเพียงเรื่องทำเล ทีมแพทย์ และงบลงทุนเท่านั้น แต่ต้องปฏิบัติตามกฎหมายสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด โดยหัวใจสำคัญคือการขอใบอนุญาตสถานพยาบาลให้ครบถ้วนตามพระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 และกฎกระทรวงที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้สถานพยาบาลมีมาตรฐาน ปลอดภัย และสามารถดำเนินการได้อย่างต่อเนื่อง
ใบอนุญาตหลัก 2 ประเภทที่ต้องมี
ใบอนุญาตให้ประกอบกิจการสถานพยาบาล (ส.พ.7)
- ออกให้กับบุคคลหรือนิติบุคคล “เจ้าของกิจการ” เพื่อรับรองว่าสถานพยาบาลมีคุณสมบัติครบถ้วนตามกฎหมาย
- ใช้ประกอบการขออนุญาตอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง (เช่น ทะเบียนบ้านสถานพยาบาล ป้ายชื่อ ฯลฯ)
ใบอนุญาตให้ดำเนินการสถานพยาบาล (ส.พ.19)
- ออกให้กับ “ผู้ดำเนินการ” ซึ่งโดยทั่วไปคือแพทย์ผู้ควบคุมดูแลการดำเนินงาน
- รับผิดชอบมาตรฐานวิชาชีพ คุณภาพบริการ การจัดการบุคลากร ยา และเวชภัณฑ์ในคลินิก
หน่วยงานที่รับผิดชอบ
พื้นที่กรุงเทพมหานคร
- กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (สบส.) กระทรวงสาธารณสุข เป็นหน่วยงานกลางกำกับดูแล
ต่างจังหวัด
- สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) ณ จังหวัดที่คลินิกตั้งอยู่ เป็นผู้รับคำขอ ตรวจเอกสาร และลงตรวจสถานที่
ขั้นตอนหลักในการขออนุญาต
1) เตรียมความพร้อมด้านเอกสารและสถานที่
- เอกสารของ “ผู้ขออนุญาตประกอบกิจการ” (เจ้าของ) และ “ผู้ขออนุญาตดำเนินการ” (แพทย์) ให้ครบถ้วน
- สถานที่ต้องเป็นไปตามมาตรฐานขั้นต่ำ เช่น พื้นที่ให้บริการรวมไม่น้อยกว่า 20 ตร.ม. มีการแบ่งสัดส่วนชัดเจน ถูกสุขลักษณะ มีแสงสว่างและการระบายอากาศเพียงพอ
2) ยื่นคำขออนุญาต
- ยื่นคำขอพร้อมเอกสารครบถ้วนต่อหน่วยงานที่รับผิดชอบตามพื้นที่ตั้งคลินิก (สบส./สสจ.)
3) ตรวจประเมินสถานที่จริง
- เจ้าหน้าที่นัดตรวจประเมินสภาพจริง ทั้งด้านโครงสร้าง กายภาพ ระบบความปลอดภัย เครื่องมือ เวชภัณฑ์ การจัดการขยะติดเชื้อ และเวชระเบียน
4) ชำระค่าธรรมเนียมและรับใบอนุญาต
- เมื่อผ่านการประเมินและอนุมัติ จะชำระค่าธรรมเนียมและรับใบอนุญาต ส.พ.7 และ ส.พ.19
คุณสมบัติสำคัญของผู้ขออนุญาต
ผู้ขออนุญาตประกอบกิจการ (เจ้าของคลินิก)
- อายุไม่ต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์ และมีสัญชาติไทย
- ไม่เป็นบุคคลล้มละลาย หรือบุคคลไร้ความสามารถ/เสมือนไร้ความสามารถ
- ไม่มีประวัติอาชญากรรมที่คณะกรรมการวิชาชีพเห็นว่าอาจกระทบความน่าเชื่อถือในการประกอบกิจการ
- ไม่เป็นโรคต้องห้ามตามที่กฎหมายกำหนด
ผู้ขออนุญาตดำเนินการ (แพทย์ผู้ควบคุมคลินิก)
- เป็นผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม (มีใบประกอบวิชาชีพที่ยังไม่หมดอายุ)
- มีคุณสมบัติเช่นเดียวกับผู้ขออนุญาตประกอบกิจการ
- กรณี “คลินิกเฉพาะทางด้านเวชกรรม” ต้องมีวุฒิบัตรหรือหนังสืออนุมัติในสาขานั้น ๆ
รายการเอกสารหลักที่ควรเตรียม
1) เอกสารของผู้ขออนุญาตประกอบกิจการ (บุคคลธรรมดา)
- สำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้าน (รับรองสำเนา)
- ใบรับรองแพทย์ (ไม่เกิน 6 เดือน) ว่าไม่เป็นโรคต้องห้าม
- รูปถ่ายหน้าตรง ขนาด 1 นิ้ว ตามจำนวนที่กำหนด
2) เอกสารของผู้ขออนุญาตดำเนินการ (แพทย์)
- สำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้าน (รับรองสำเนา)
- สำเนาใบประกอบวิชาชีพเวชกรรม และ (ถ้ามี) วุฒิบัตร/หนังสืออนุมัติสาขาเฉพาะทาง
- ใบรับรองแพทย์ (ไม่เกิน 6 เดือน) และรูปถ่ายหน้าตรง
3) เอกสารเกี่ยวกับสถานที่
- หลักฐานสิทธิในอาคาร/พื้นที่ (โฉนด สัญญาซื้อขาย หรือสัญญาเช่า)
- แผนที่ตั้งคลินิกโดยสังเขป และแผนผังภายใน (แสดงการแบ่งพื้นที่ใช้สอย)
- รูปถ่ายป้ายชื่อคลินิก ภายนอก–ภายใน และจุดสำคัญที่เกี่ยวกับความปลอดภัย
ข้อบังคับและกฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
การประกอบวิชาชีพเวชกรรม
- แพทย์/บุคลากรต้องมีใบอนุญาตและปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพ
- จัดระบบเวชระเบียน การคุ้มครองข้อมูลผู้ป่วย และการรายงานเหตุไม่พึงประสงค์
ยาและเครื่องมือแพทย์
- ยาและเครื่องมือที่ใช้ในคลินิกต้องขึ้นทะเบียน/รับรองจาก อย. อย่างถูกต้อง
- จัดเก็บ/ควบคุมยาอันตรายและยาควบคุมพิเศษตามหลักเกณฑ์
การโฆษณา
- ห้ามโฆษณาเป็นเท็จ โอ้อวดเกินจริง หรือใช้บุคคลรับรองในเชิงชักจูง
- สื่อโฆษณาเครื่องมือแพทย์ต้อง “ขออนุญาตก่อน” และแสดงเลขที่อนุญาตบนสื่อทุกชิ้น
คำแนะนำเชิงปฏิบัติสำหรับแพทย์และเจ้าของคลินิก
ตั้งต้นด้วย “Compliance Checklist”
- รวบรวมแบบฟอร์ม ส.พ.1–ส.พ.7/ส.พ.19/ส.พ.20 และรายการเอกสารที่เกี่ยวข้องให้ครบ
- ตรวจสอบมาตรฐานกายภาพ (พื้นที่ขั้นต่ำ ทางสัญจร ประตูทางออกฉุกเฉิน ระบบระบายอากาศ ฯลฯ) ก่อนนัดตรวจ
เตรียมระบบคุณภาพตั้งแต่วันแรก
- SOP สำหรับการให้บริการ การคัดกรองความเสี่ยง การติดตามผล และการรายงานเหตุไม่พึงประสงค์
- ระบบควบคุมเอกสารและการฝึกอบรมบุคลากร (Training Log) เพื่อลดปัญหาเวลาตรวจประเมิน
วางแผนต่ออายุและเปลี่ยนแปลงรายการ
- กำหนดปฏิทินต่ออายุใบอนุญาต/หนังสืออนุญาตต่าง ๆ ล่วงหน้า
- เมื่อมีการย้ายสถานที่ เปลี่ยนผู้ดำเนินการ หรือเพิ่มเครื่องมือสำคัญ ให้ยื่นคำขอเปลี่ยนแปลงรายการตามแบบที่กำหนด
อัปเกรดโรงพยาบาลของคุณด้วยนวัตกรรมเครื่องมือแพทย์ล่าสุด
เพิ่มคุณภาพการรักษา ยกระดับความปลอดภัย และสร้างอนาคตสุขภาพที่ยั่งยืน
